1 października 2023 roku, niedziela, zapisze się w annałach prawa karnego jako moment, gdy w życie weszła obszerna reforma Kodeksu karnego. Nowelizacja, opierając się na zaostrzeniu kar za najbardziej drastyczne przestępstwa, wprowadziła również tzw. bezwzględne dożywocie, stanowiąc równocześnie reakcję na zmieniającą się rzeczywistość przestępczą poprzez dodanie nowych kategorii przestępstw. Jest to wydarzenie bezprecedensowe, biorąc pod uwagę skale i głębokość zmian, które nie miały miejsca w prawie karnym przez wiele poprzednich lat. Co się zmieni?

30 lat zamiast 15 lat

Nowe prawo karne wprowadza istotną modyfikację w zakresie maksymalnych kar pozbawienia wolności. Górna granica została podniesiona z dotychczasowych 15 do 30 lat. Tym samym, ustawodawca nadał sądom większą elastyczność w zakresie wymierzania kar, pozwalając na stosowanie niestandardowych, takich jak np. 18 lat więzienia, jeżeli sytuacja tego wymaga i sąd uzna taką karę za adekwatną do popełnionego czynu.

Likwidacja kary 25 lat

Wcześniejszy model kar, bazował na trzykondygnacyjnej strukturze, gdzie dostępne były jedynie trzy opcje wymiaru kary: do 15 lat, 25 lat lub dożywocie. Nowe przepisy wyeliminowały karę 25 lat pozbawienia wolności, niejako upraszczając cały system.

Dożywotnie pozbawienie wolności bez zwolnienia

Nowa reforma prawna wprowadziła także surową sankcję w postaci kary dożywotniego pozbawienia wolności, eliminując opcję warunkowego zwolnienia. Jak wyjaśnił resort sprawiedliwości, kara ta będzie mogła być wymierzana w sytuacji, gdy osoba jest skazana za przestępstwo popełnione po wcześniejszym, prawomocnym wyroku skazującym na karę dożywocia lub pozbawienie wolności na okres co najmniej 20 lat. Zmiana ta symbolizuje zaostrzenie postawy prawnej wobec recydywistów oraz tych, którzy mimo poważnej wcześniejszej kary, ponownie angażują się w ciężkie przestępstwa.

5 lat więzienia za kradzież tablic

Dodatkowo, kradzież tablic rejestracyjnych, które są często używane przez złodziei do popełniania przestępstw na stacjach benzynowych, została przekwalifikowana z wykroczenia na przestępstwo. Nowa kwalifikacja prawna tego czynu przewiduje teraz możliwość nałożenia kary do 5 lat pozbawienia wolności. Oczekuje się, że zaostrzenie odpowiedzialności za tego typu działania wpłynie na obniżenie liczby tego typu incydentów i zwiększy bezpieczeństwo na drogach oraz stacjach benzynowych.

Rozbój będzie surowiej karany

W ramach najnowszych modyfikacji prawa karnego, górna granica kary za przestępstwo rozboju została podniesiona z 12 do 15 lat pozbawienia wolności. Jeśli rozbój został dokonany przy użyciu broni, zagrożenie karą wzrasta do 20 lat pozbawienia wolności. Równocześnie, prawodawca zdecydował się na zaostrzenie sankcji za umyślne spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, zwiększając maksymalny wymiar kary z 15 do 20 lat więzienia.

Więzienie za długi

Nowelizacja wprowadza nowe przestępstwo, które w potocznym ujęciu można określić mianem „więzienia za długi”. Osoby, które umyślnie uchylają się od dokonania wypłaty należnych odszkodowań czy zadośćuczynień, staną przed obliczem nowego prawa, zgodnie z którym będą musiały liczyć się z rygorem kary pozbawienia wolności na okres od trzech miesięcy do pięciu lat. Ta zmiana prawna sygnalizuje zdecydowane podejście władz do zapewnienia realizacji zobowiązań finansowych oraz respektowania praw poszkodowanych przez przestępców.

Dłuższy okres przedawnienia zabójstwa

Zdecydowano się na istotne przedłużenie okresu przedawnienia dla przestępstwa zabójstwa, wydłużając go z 30 do 40 lat. To istotna zmiana, mająca na celu zwiększenie odpowiedzialności za jedno z najcięższych przestępstw i umożliwienie przeprowadzenia śledztwa nawet po wielu latach od popełnienia czynu.